ZONGULDAK HARBOR
( 6 Şubat Hava Saldırısı )
Tarih 6 Şubat 1916 ,Zonguldak’ın her zamanki gibi sesiz ve sakin sokakları limandaki birkaç çekiç bir iki vapur sesi ile uyanıyor.
Her şey yolunda gibi görünüyor.
Lakin birazdan olacaklar Osmanlı tarihinde görülmemiş saldırılara sahne olacak.
Dünya Savaş tarihinde bir limana en kuvvetli uçaklarla saldırı hiç kuşkusuz ki ; İkinci Dünya Savaşı’nda Japonların, Amerikan üstü olan Havai adalarında bulunan Pearl Harbor saldırısı idi.
Fakat Rusların Zonguldak Limanı`na saldırısı da bunu aratmayacak nitelikteydi.
6 Şubat 1916 tarihinde Rus Deniz Komutanlığı tarafından büyük bir hava saldırısı yapılmasına karar verildi.
M-5 deniz uçaklarını Alexander I ve Nicholas I gemileri ile Zonguldak açıklarına kadar getirdiler.
Zonguldak, Osmanlı uçaklarının ulaşacağı bir konumda değildi. Bu nedenle Ruslar ,Zonguldak’ı havadan çok rahat bombalayabileceklerini düşündüler.
Deniz uçaklarının, liman mendireğine sığınan gemiler ile Zonguldak'taki bataryalara, liman tesislerine, rıhtımlara, demiryolu kavşaklarına saldırmaları emredildi.
İmparator I. Alexander gemisi ile Zonguldak Limanı açıklarına 7 adet M-5 deniz uçağı taşındı. Geminin Komutanı deniz pilotu Teğmen Raymond Fedorovich idi.
İmparator I. Nicholas gemisinde de, 7 adet M-5 uçağı vardı. Bu geminin komutanı, teğmen Alexander Konstantinovich Junker idi.
İki gemiden 14 uçağın denize indirilmesi 36 dk. sürdü. Ardından Hasty ve Lode muhripleri iniş alanında devriye gezmeye başladı.
Şubat ayıydı, Karadeniz bölgesindeki hava fırtınaların olduğu zamanlarıydı ve hava kötüleşmeye başlamıştı. Buna ramen Saat 10.30'da Uçaklar havalandı. Fakat havanın sisli olması nedeni ile Zonguldak bundan habersizdi.
Uçaklar Zonguldak rıhtımında göründüğünde şehirde bir panik başladı. Herkes başını sokacağı sığınak aradı. Bazıları ellerinde bulunan tüfeklerle Fener Burnuna koştu. Bazı Askerler de uçaksavarın başına geçti.
Saat 10.37’de uçaklardan biri iki bombayı rıhtımda demirli büyük bir yük gemisine bombaları bıraktı.
Uçaklardan birini kullanan Bir Rus Teğmen raporunda şunları yazdı.
''900-1100 metre yükseklikte üç daire çizerek dört bombayı da attım. İlki, vapurun üzerine düştü ve rıhtımın önündeki pruvada patladı. On librelik ikinci bir kapsül, vapurun kıç tarafında duran adamların arasına düşerek , içlerinden birini ateşe verdi. On iki libre ağırlığındaki üçüncü bombayı da bırakım.. Bir demiryolu geçidinin üzerinden bir binaya girdi. Dördüncüsü ise geminin kıç tarafına düştü. Kilimli yakınlarındaki bir tepede, görünüşe göre bir bataryadan ateşlenen beyaz bir duman çizgisi fark ettim. Bunu fark ettikten sonra İmparator I. Alexander gemisinin yanına döndüm.''
Limanı Bombalayan Rus Uçakları ve onları Zonguldak’a kadar taşıyan filo , Zonguldak yakınlarında konumlanan Alman denizaltısı UB-7 tarafından saldırıya uğratıldı.
Bu konuda Rusların verdikleri raporda ; ‘’Alman denizaltısı bir torpido fırlattı ama bu başarısız oldu.'' Diye yazıyordu. Lakin atılan torpido geminin pervanesine hafiften çarpmıştı.
Karadeniz Filosu tarihinde ilk kez Deniz Uçakları ile uçan M-5 pilotları Teğmen Kornilovich ve Esign Bushmarin oldu. Kornilovich'in raporu ise şöyle.
"Deniz uçaklarını taşıyan destroyerin 200 metre yüksekliğinden geçerken, bir denizaltının periskobunu bizim destroyerlere yaklaştığını gördüm. Hemen duman uyarı sinyalleri verdim ve denizaltının yerini tarif etmeye başladım. "İmparator Alexander I gemisinden hemen belirtiğim yere ateş açıldı ve denizaltının yakınında bir bombanın nasıl patladığını gördüm.''
Rusların Zonguldak saldırısı sırasında kıyı savunması yapan Zonguldaklılar , top ve ağır makineli ile uçaklara ateş ediyordu . Ruslar böyle direniş beklemiyordu. Bazı uçaklar bombaları acelece bıraktığından hedeflere isabet ettiremedi. Uçaklardan bir kaçı Karadon ocaklarına yönelmesi ile Kilimli tepesinden ateş açıldı.
Bir diğer uçak rıhtıma 35 metre kadar sorti yaptı.. Limanda bulunan 1.500 tonluk bir gemi ile 300 tonluk bir vapura saldırdı.
Deniz pilotu Marchenko bu dalışını raporunda şöyle yazdı.:
“Ekselansları,
Büyün bir gemiye 3 kiloluk bir bomba attım. Bomba baca yakınına çarptı ve gemi bir duman ve kömür tozu bulutuyla kaplandı. Geri dönüp ikinci kez üzerinden geçtim ve ikinci bomba geminin yakınında suya düştü.’’
Pilot Tkach ise şunları raporunda bildirdi:
"Demiryolu geçişi haritasına göre yönümü belirledim. Bir mesafe kat ettikten sonra birçok bina gördüm. Burada ilk kapsül bombasını, 1300 metre mesafeden attım. Ardından hemen ikinci kapsül bombasını bıraktım. . Bomba ekteki haritadaki bölgeye çarptı. . Liman bulutla kaplıydı. Hava saldırısı bir saatten fazla sürdü. ''
Limandaki gemileri bombalamak için 9 librelik, 18 librelik ve 21 librelik.. birçok bomba kullandılar:
Sadırı sırasında bir vapur ve birkaç gemi batırıldı. Ruslar ilk defa Karadeniz'de savaş gemileri ile birlikte ilk deniz uçaklarını kulandı ve aynı anda bir denizaltı savunması gerçekleştirdiler. İlk kez Alman denizaltısı "UB-7"ye saldırmak için dalış mermileri kullandılar.
Rus Karadeniz Filosu, Zonguldak'a yapılan saldırı sonucunda personel ve uçak kaybına uğramadı. Fakat Fener Burnu’ndan ve Hastane tarafından uçaklara ateş açıldı. Ayrıca Rus pilotunun verdiği raporda Kilimli tarafından uçaklara, uçak savala ateş açıldığı anlaşılıyor.
Bulutlu havaya rağmen, limandaki 7000 ton deplasmanlı "İrmingard" adlı en büyük kömür nakliye gemisini batırdılar. Ayrıca, birkaç yelkenli kömür gemisi de sulara gömüldü. Liman tesisleri tahrip edildi.
Ruslar bu olayı bugün, 2. Dünya Savaşı’nın ‘Pearl Harbor ‘ saldırısına benzetiyorlar.
Hayati Yılmaz ile
Zonguldak tarih.
Kaynaklar;
airforce.ru
tsushima.su
maxpark.com /
Imperatorskoe Uchilishche Pravovedeniya
Летопись войны 1914–15–16–17 гг.
КРЫМСКАЯ Книга Памяти Великой войны 1914–1918
Записки подводника 1905–1915 Книга I
