Osmanlı Devleti on dokuzuncu asırdan itibaren ilerlemenin tek doğru yolu olan Batılılaşma hareketine başladı ve bu yolda büyük başarılara ulaşmıştır. Doğu medeniyetlerimize baktığımızda toplum anlayış...

Osmanlı Devleti on dokuzuncu asırdan itibaren ilerlemenin tek doğru yolu olan Batılılaşma hareketine başladı ve bu yolda büyük başarılara ulaşmıştır. Doğu medeniyetlerimize baktığımızda toplum anlayışında geleneklerin etkili olduğunu görmekteyiz. Mamafih doğulu topluluklar metafizikle bağını kopartmayıp daha da bağlandıkları izlenerek insanı ve toplumu maddi varlığa indirgememiştir. Doğu toplumları genelde basit sebep-sonuç ilişkisiyle bağdaştırıp bilgi, yoğunlaşma ve sentez metodunu seçmiştir.  Doğuluların aksine, Batı medeniyeti her şeyi maddeye indirgemeyi, ruhevi bağlamda ciddi kısıtlamalara önem vermişlerdir. Batı medeniyetinin özellikle sanayii akımıyla beraber makinaya olan bağlayıcı rolü artarak zihinsel ve emek gerilimi baş göstermiştir. Batı, sosyal bilimleri İktisat, sosyoloji, psikoloji gibi alanlarına bakıldığı zaman maddi zihniyetin ön planda olduğu kaynaklarla sahihdir, lakin buna nazaran Batılı bir çok Bilim adamı seyyahlık adı altında, Doğu medeniyetine ait bir çok kitaplar, gravürler yayınlamışlardır. Örneğin meşhurlarından Birçok seyehatnamesi bulunan ve seyehatname türünün İngiliz Edebiyatında ilk örneği olan “The Voyage of Sir John Mandeville” XV. yüzyılın ilk yarısında yazılmıştır. İstanbul'u gezmiş, Marmara denizini aşmış, Anadolu'dan geçmiş, İstanköy'e Rodos'a, Kıbrıs'a uğramıştır. Yolculuğunu daha da uzatarak İran'a, Mısır'a, Hindistan'a, Çin'e kadar seyyahlık etmişlerdir, “The romance of missions or inside views of life and labor in the land of Ararat” isimli  kitabı yazan Osmanlı İmparatorluğundaki American Board üyesi olan Bayan Maria West'in (1827-1894) Ermenistan'a yaptığı yolculuk Bardizang (Bahçecik), Adapazarı, İznik, İstanbul, Harput, Diyarbakır, İncil'de ''EDEN'' olarak geçen Doğu ve Güney doğu Anadolu bölgesinin büyük kısmını içermektedir Ve yine Streifzüge durch die Türkei isimli kitabın yazarı Dr. Wilhelm Endriss, 1900'lü yıllarda yaklaşık altı yıl İstanbul Alman Lisesinde Doğa Bilgileri Öğretmeni olarak görevliydi. Bu süre içinde zaman buldukça İstanbul'un Ve Anadolu'nun değişik yerlerini gezdi. Çeşitli fotoğraflar, karakalem resimler çizdi. Anadolu halkının yaşam şeklini, bölgelerin jeolojik oluşumlarını, bitki örtüsünü ve iklim özelliklerini, kahvehanelerini, muhallebilecilerini, ayakkabı boyacılarını dahi  inceleyerek çeşitli notlar aldı. “Incident of Travel in Greece” isimli kitabın yazarı John Lloyd Stephens 1805-1852 yılları arasında yaşamış çok ünlü bir Amerikalı gezgin ve yazardır. 1835 senesinde Stephens, Yunanistan ve Anadolu'yu gezerek sonrasında 1836'da Mısır ve Kutsal toprakları da gezerek Ülkelerin antik yerlerini ve yönetim şekillerini incelemiştir. Batı'nın kendi zihniyetini yayabilme gayesiyle geçmişte bir çok kereler seyyahlarını , Doğu coğrafyalarına siyasi, politik, finans desteği sağlayarak yıllar süren incelemelerine destekler vermiş olup günümüzde bu kaynaklarından faydalanarak dolaylı, dolaysız menfaatlenmektedir. Biraz irdelediğimizde Batı'nın her şeyi tanımladığını, biçimlendirdiğini, konumlandırdığı kaynaklarca sahih olup bunları gerçekleştirebilmenin gücünü nereden aldığını biraz olsun izah edebildiysem ne ala..! Vesselam Batı uygarlığı, Doğu uygarlığına nazaran daha maddiyatçı daha menfii iradeye sahip olduğunu ve muhtelif sömürgeleştirme niyetiyle uzun uğraşlar içinde bulunduğunu söyleyebiliriz.   Araştırmacı Yazar-Tarihçi Volkan Yaşar Berber   İMZA